Δρ. Θεοφάνης Τσιώτας Γυναικολόγος

ΙΣΤΟΡΙΑ & ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΜΑΣ

 

Η ανάγκη για τη διατήρηση της σχέσης μητέρας, παιδιού και πατέρα κατά τη διάρκεια του τοκετού, ήταν η αιτία που μας οδήγησε το 1978 να εφαρμόσουμε για πρώτη φορά στην Ελλάδα την επιστημονική μέθοδο τοκετού R.A.T. (Respiratory Autogenic Training). Η μέθοδος αυτή εφαρμοζόταν ήδη στην Ιταλία με μεγάλη επιτυχία. Σκοπός ήταν να έρθουμε πιο κοντά στους φυσιολογικούς μηχανισμούς με τους οποίους εξελίσσεται ένας φυσιολογικός τοκετός, σε αντίθεση με την επικρατούσα πρακτική που ήθελε τις γυναίκες να είναι εξαρτημένες και υπό την επήρεια φαρμάκων δίχως να συμμετέχουν ουσιαστικά στο γεγονός. Η μέθοδος που εφαρμόσαμε όλα αυτά τα χρόνια δεν ήταν αποτέλεσμα πρόκλησης ή εξωτερικών επιβολών, καθώς βασιζόταν σε αυθόρμητους μηχανισμούς επεξεργασίας του πόνου και εξασφάλιζε την ηρεμία της επιτόκου και την φυσιολογική εξέλιξη του τοκετού, αποφεύγοντας τραυματισμούς και μαιευτικές επεμβάσεις. Σαν αποτέλεσμα αυτής της εμπειρίας, πάνω από χίλια ζευγάρια έχουν βιώσει μαζί τις ανεπανάληπτες εμπειρίες της γέννησης του παιδιού τους, οδηγώντας στο ξεκίνημα μιας ολοκληρωμένης επικοινωνίας μέσα στην οικογένεια και δίνοντας ανθρώπους σωματικά και πνευματικά υγιείς.

 

Εφαρμόζοντας την μέθοδο αυτή, σε δείγμα περίπου 1200 τοκετών σε πρωτότοκες, επιτύχαμε η συντριπτική πλειοψηφία αυτών να εξελιχθεί φυσιολογικά σε ποσοστό 93%, με καισαρική τομή σε ποσοστό 6%, και με αναρροφητική βεντούζα σε ποσοστό 1%. Επίσης, κατά τον τοκετό πρωτοτόκων, ένα μεγάλο ποσοστό κατάφερε να ξεπεράσει τους πόνους τοκετού δίχως φάρμακα (66%), ενώ μόλις 25% χρησιμοποίησε μικρή δόση ωκυτοκίνης (<5 μονάδες) στην τελευταία μόνο φάση του τοκετού  – εξώθηση. Παράλληλα, η μέθοδος επέτρεψε φυσιολογικό τοκετό σε μητέρες στις οποίες είχε προηγηθεί καισαρική στον πρώτο τοκετό. Πέραν των αξιοσημείωτων αποτελεσμάτων και ωφελειών που έχει η μέθοδος αυτή, οι εμπειρίες που αποκομίσαμε από κάθε τοκετό μας οδήγησαν σε κάποια σημαντικά συμπεράσματα. Αφενός, η προετοιμασία με την μέθοδο RAT διαμόρφωνε τις καταλληλότερες συνθήκες εξέλιξης του τοκετού με ηρεμία και συνεργασία της επιτόκου, χωρίς να αλλοιώνονται οι εμπειρίες και τα συναισθήματα της κατά την γέννηση (αποφυγή επεμβάσεων και φαρμάκων), με ένα παιδί που γεννιέται με όλες τις αισθήσεις του σε εγρήγορση επιτρέποντας τον άμεσο θηλασμό στην αίθουσα τοκετού, και με έναν πατέρα συμμέτοχο στην όλη την διαδικασία. Αφετέρου, οι εμπειρίες που αποκομίσαμε μας ενεργοποίησαν να αντιληφθούμε ότι το θαύμα της γέννησης ξεπερνάει την βοήθεια που προσφέρει το ιατρικό προσωπικό στην επίτοκο και υπερβαίνει την ικανότητα αύτο-διαχείρισης της ίδιας της επιτόκου. Επίσης, διαπιστώσαμε ότι το πλέον σημαντικό είναι η επίτοκος να είναι σε θέση να συμμετέχει και να βιώνει την ενότητα, την επικοινωνία, και την ταύτιση που διέπει την σχέση της με το παιδί της.

 

Σε αντιπαραβολή, άλλες μέθοδοι προετοιμασίας και εξέλιξης τοκετού στερούν από την μητέρα και το παιδί τα ανωτέρω βιώματα, καθώς είτε επικεντρώνονται περισσότερο στην επίτοκο ως άτομο και ως ασθενή (ανθρωποκεντρισμός), είτε χαρακτηρίζονται από ακραίες επεμβατικές ενέργειες από πλευράς του ιατρικού προσωπικού (πχ το ποσοστό καισαρικών στην Ελλάδα ξεπέρασε το 60% για το 2012). Κατά τον τρόπο αυτό, η επίτοκος δεν διατηρεί την συνέχεια της ενότητας με το παιδί της, πχ. αλλοίωση των εμπειριών και των αισθήσεων της επιτόκου λόγω νάρκωσης με επισκληρίδιο, ενώ δημιουργούνται συγχύσεις στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται την πρώτη επαφή με το παιδί της - πρωτεύων δικαίωμα της μητέρας και του ίδιου του βρέφους. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, επανεξετάσαμε τα βασικά στάδια της μεθόδου RAT για προετοιμασία πριν τον τοκετό, δίνοντας πλέον βαρύνουσα σημασία στην ασύγχυτη ταύτιση εγκύου και εμβρύου μέσω του θαύματος της γέννησης.  

 

Βασικά στάδιά της προετοιμασίας τοκετού με Ασύγχυτη Ταύτιση είναι η διάκριση, η αποδοχή, και η ταύτιση μητέρας – εμβρύου. Στο στάδιο της διάκρισης, η εγκυμονούσα αναπτύσσει την ικανότητα να διακρίνει τις δικές τις εμπειρίες ως απόρροια των ενδογενών ερεθισμάτων που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη. Στο στάδιο της αποδοχής, η εγκυμονούσα δεν επικεντρώνεται στην αυτό-διαχείριση και στην αυτό-επεξεργασία των εμπειριών αυτών αλλά αποδέχεται τις εμπειρίες αυτές ως αναπόσπαστο κομμάτι της αυθόρμητης φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού της. Η ταύτιση μητέρας – εμβρύου ακολουθεί τα στάδια της διάκρισης και της αποδοχής, ως φυσικό επακόλουθο της ενότητας, της επικοινωνίας, και της συνάφειας που διέπει τη σχέση μητέρας – εμβρύου. Ωστόσο, το στάδιο αυτό αποτελεί προσωπικό βίωμα της εγκυμονούσας, δίχως να διαχέουμε αισθήσεις και εμπειρίες που υποβάλουν την έγκυο ή προκαταβάλλουν το προσωπικό της βίωμα κατά την κύηση και τον τοκετό.

 

Μαιευτήρας - Γυναικολόγος: Δρ Θεοφάνης Τσιώτας