top of page

Ψυχοπροφύλαξη στην Μαιευτική

 

Η εκπαίδευση σκοπεύει να δημιουργήσει καινούργια καθήκοντα, να αλλάξει στάσεις συμπεριφοράς, να ξεπεράσει προκαθορισμένες ιδέες ριζωμένες μέσα στη κουλτούρα, να απαντήσει σε ερωτήσεις που απασχολούν τους γονείς, να φέρει σε σχέση και να πλησιάσει μεταξύ τους τα ζευγάρια ανοίγοντας κανάλια επικοινωνίας, μορφές υποστήριξης και φιλίας προς όφελος του νεογέννητου, του ζεύγους, και ολόκληρου του συστήματος των σχέσεων.

 

Υπάρχει νοητική υγεία, όταν έχει εξασφαλισθεί μία ικανοποιητική συνέχεια της φροντίδας, σε βαθμό που να επιτρέπει μία συνέχεια της ανάπτυξης, την κοινωνι-

κοποίηση και την έλλειψη της νεύρωσης που είναι το επιστέγασμα. Παρεκκλίσεις της ανάπτυξης, που έγιναν προτού να γίνει το βρέφος ένα πρόσωπο ολοκληρωμένο και διαχωρισμένο, τείνουν  να δώσουν μάλλον την αρχή για ψυχωτικές καταστάσεις. Ο διαχωρισμός προϋποθέτει ατομικότητα.  Όταν ο διαχωρισμός, ο αποχωρισμός βιώνεται σαν μία πρόωρη εμπειρία και δεν είναι το αποτέλεσμα μιας διαπραγμάτευσης που έλαβε χώρα μέσα σε μια στενή σχέση, υποστηριζόμενη από εμπιστοσύνη και αμοιβαία κατανόηση, τότε μπορούν να δημιουργηθούν συμπτώματα. Ο πρόωρος αποχωρισμός, όταν ακόμη δεν έχει ισορροπηθεί το πρόβλημα μέσα έξω μπορεί να δώσει π.χ. ψυχοσωματικά προβλήματα.

 

Με το σύμπτωμα γίνεται άρνηση του διαχωρισμού και φυσικά δεν υπάρχει ανάπτυξη και δεν πλησιάζετε η αυτονομία.  Να δεχθούμε το νεογέννητο με αγάπη και σεβασμό σημαίνει να αρχίσουμε να φτιάχνουμε ένα άτομο που θα γνωρίζει να αγαπά και να σέβεται.  Οι ψυχικές ή οι νοητικές λειτουργίες του ανθρώπου είναι ξεχωριστές από τις νευρολογικές λειτουργίες ή είναι συνδεμένες με αυτές. Σε φυσιολογικές συνθήκες οι  ψυχικές ή οι νοητικές λειτουργίες, ενεργούν κανονικά, μεσολαβούν στη βιολογική σφαίρα για τη διατήρηση της ισορροπίας της υγείας και μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις τείνουν να δημιουργήσουν αυτό που αποκαλούμε, νοητική παθολογία, που εκφράζεται με ψυχοσωματικές ασθένειες.  

 

Η διαδικασία ενός φυσιολογικού τοκετού και οι διάφορες μορφές εξέλιξής του, παίζουν καθοριστικό ρόλο για τη μετέπειτα  σωματική υγεία του νεογέννητου, αλλά και για τη μελλοντική ψυχική και νοητική του ισορροπία. Το  νοητικό σύστημα του νεογέννητου γεννιέται  και αναπτύσσεται όχι μόνο σαν αποτέλεσμα μιας νευρολογικής ανάπτυξης αλλά και σαν  δημιουργία σύνθεσης του τρόπου που  δέχεται και επεξεργάζεται τις εμπειρίες του. Μεγάλη σπουδαιότητα κατέχουν οι εμπειρίες των πρώτων χρόνων της ζωής, για τη δημιουργία του ψυχισμού του εμβρύου και των  νοητικών του λειτουργιών, στη βρεφική ηλικία. Η  δομή όλων των νοητικών λειτουργιών έχει μεγάλη σημασία για την  επεξεργασία της εμπειρίας και των διαπροσωπικών σχέσεων.

 

Οι διαπροσωπικές σχέσεις, του πρώτου έτους του νεογέννητου και των τελευταίων μηνών της εμβρυϊκής ηλικίας, επηρεάζουν τη δημιουργία των ψυχικών λειτουργιών και τη δημιουργία της ποιότητας του νοητικού συστήματος του μελλοντικού ατόμου.

Η υγεία ενός ατόμου δεν είναι η απουσία μιας ασθένειας ή αναπηρίας, αλλά η κατάσταση μίας πλήρους σωματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας.  Η ολοκληρωμένη υγεία, του επιτρέπει   να περπατά με τα δυο του πόδια, να είναι ψυχικά ισορροπημένο  και ικανοποιητικά ενταγμένο μέσα στη κοινωνία. Το  παιδί αποκτά τις πρώτες του εμπειρίες, από τη σχέση με τη μητέρα του, ήδη από τους τελευταίους μήνες της εγκυμοσύνης. Οι πρώτες του εμπειρίες εξαρτούν και όλες τις μελλοντικές σχέσεις και  αυτές την προσωπική επεξεργασία της εμπειρίας, που θα καθορίσει τη ποιότητα του νοητικού συστήματος του μελλοντικού ατόμου. Οι ψυχολογικές επιστήμες έχουν να επιδείξουν μία μεγάλη βιβλιογραφία που αφορούν τα θέματα αυτά. 

 

Από τα σημεία που αναφέραμε προκύπτουν δύο τελικά συμπεράσματα, που αναφέρονται στον επανακαθορισμό του όρου της ΨΥΧΟΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ στην ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ.Την μεγάλη σπουδαιότητα  που έχουν οι περί γεννητικές ψυχολογικές  συνθήκες, (σχέσεις), για τη διαμόρφωση της μελλοντικής ανάπτυξης του ατόμου. Ένα μεγάλο αναποδογύρισμα της έννοιας που μέχρι τώρα εμψύχωνε την ψυχοπροφύλαξη. Χρειάζεται μία πρωταρχική αξιολόγηση όχι μόνο για τη προστασία της μητέρας, αλλά και για τη φροντίδα του μελλοντικού  ψυχικού  και ψυχοσωματικού  μέλλοντος του ατόμου, αρχίζοντας από την περί γεννητική σχέση της μητέρας με το βρέφος.  Η ψυχοπροφύλαξη αναφερόταν μέχρι σήμερα με όρους, που την συνέδεαν ακατάλληλες, απλοϊκές και θολωμένες αντιλήψεις. Η αληθινή μαιευτική ψυχοπροφύλαξη θα πρέπει να εννοηθεί ως αυτή που θα εξασφαλίζει την καλύτερη ποιοτική νοητική ικανότητα των ατόμων που θα σχηματίσουν την μελλοντική ανθρωπότητα. Η ψυχοσωματική ενότητα του ανθρώπου επιβάλλει όπως η σύγχρονη, ολοκληρωμένη, μαιευτική επιστήμη, να περιλάβει στη φροντίδα του μελλοντικού ατόμου, τόσο τις φυσικές και βιολογικές όψεις, όσο και τις ψυχικές, των σχέσεων, των εμπειριών. 

 

Το κέντρο της προετοιμασίας για τη μητρότητα και τον τοκετό με το πρόγραμμα  της ασήγχυτης ταύτισης, ευαισθητοποιημένο με αυτές τις ιδέες, εφαρμόζει στην Ελλάδα,  από το 1978,  ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα προετοιμασίας για τη μητρότητα και τον τοκετό. Έχει σημασία ο τρόπος που χρησιμοποιεί η μέθοδος, για να επιτύχει τόσο τη χαλάρωση στο σώμα, όσο και το τρόπο που κάνει το άτομο να αντιλαμβάνεται, να αισθάνεται και να αντιδρά.  Ο τρόπος αυτός δεν είναι παραπλανητικός, το άτομο  ελέγχει και αντιλαμβάνεται, μέσα σε χαλάρωση, τις δικές του αισθήσεις οι οποίες  ανταποκρίνονται σε ένα έμφυτο τρόπο δημιουργίας και τοποθέτησης των.

 

Η προετοιμασία τοκετού με Ασύγχυτη Ταύτιση, επιτρέπει την αξιολόγηση της νέας κατάστασης από την πλευρά των γονιών και την συνειδητοποίηση της αξίας που έχει η νέα ζωή. Παράλληλα, ευαισθητοποιεί τους γονείς στο νέο τους ρόλο και ευνοεί την ανάπτυξη της επικοινωνίας τους με το έμβρυο. Βασικά στάδιά της προετοιμασίας τοκετού με Ασύγχυτη Ταύτιση είναι η διάκριση των ενδογενών ερεθισμάτων που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη και η αποδοχή τους από την μέλλουσα επίτοκο κατά τρόπο συναινετικό. Η προετοιμασία τοκετού στοχεύει στην ενεργή συμμετοχή των γονέων κατά την κύηση και τον τοκετό, καθώς και την ταύτιση της εγκύου με το έμβρυο κατά τρόπο ασύγχυτο. Δηλαδή, δίχως να διαχέουμε αισθήσεις και εμπειρίες που υποβάλουν την έγκυο ή προκαταβάλλουν το προσωπικό της βίωμα κατά την κύηση και τον τοκετό. 

 

 

Επιμέλεια άρθρου:       Δρ Θεοφάνης Τσιώτας

Μαιευτήρ - Γυναικολόγος 

bottom of page